پاسخ به سؤالات ارتودنسی همراه با جراحی فک و صورت (جراحی فک و صورت همراه با ارتودنسی) توسط دکتر مرضیه مرساقیان بهترین متخصص ارتودنسی در تهران و دکتر میهمان لایو ایشان.
سؤالاتی که در مورد ارتودنسی همراه با جراحی فک دارید می توانید بپرسید؛ البته یکسری از افراد دایرکت دادند و به آن‌ها پاسخ می‌دهیم؛ اگر سؤال دیگری هم به ذهنتان رسید می‌توانید از ما بپرسید؛ در ابتدا بنده سؤالاتی را که در مورد ارتودنسی پرسیده بودند پاسخ می‌دهم؛ بعد از اینکه آقای دکتر علیزاده به ما ملحق شدند می‌توانید سؤالاتی را که مورد جراحی همراه با ارتودنسی دارید از ایشان بپرسید. اول اینکه پرسیده بودند:
چه زمانی ارتودنسی همراه با جراحی فک پیشنهاد می شود؟
زمانی که شدت مشکل فکی ما به حدی باشد که نتوانیم با حرکت‌های دندانی آن مشکل را برطرف کنیم و بیمار ما هم بعد از سن بلوغ باشد؛ ما جراحی را همراه با ارتودنسی برای اصلاح آن علائم تطابق دندانی فکی پیشنهاد می‌کنیم.
چرا قبل از سن بلوغ جراحی فک پیشنهاد نمی شود؟
به این دلیل که قبل از سن بلوغ با حرکت‌های ارتوپدی فک و حرکت‌های فانکشنال (Functional) آن روابط فکی و دندانی تا حدی اصلاح می‌شود؛ برای همین می‌گوییم که:
اولین معاینه‌ی ارتودنسی کودکان باید حدود شش الی هفت‌سالگی انجام شود تا مشکلات فکی بچه را در آن سن تشخیص دهیم.
بنابراین می‌توانیم از درمان‌هایی که در آینده نیاز به جراحی داشته است پیشگیری نماییم.
چه کسانی نیاز به جراحی فک دارند؟
ما ارتودنسی همراه با جراحی را برای کسانی پیشنهاد می‌کنیم که مثلاً:
- فک پایینشان بسیار جلو آمده است
- یا فک پایینشان بسیار عقب‌رفته است
- یا لبخند لثه‌ای آن‌ها زیاد باشد
- یا فک آن‌ها قرینه نباشد
ارتودنسی قبل از جراحی چه قدر زمان می‌برد؟
عموماً ارتودنسی همراه با جراحی بسته به‌شدت مشکل ممکن است هشت ماه تا یک سال طول بکشد؛ علت آن‌هم این است که ما دندان‌های شما را در موقعیت مناسبی قرار می‌دهیم که جراح بتواند فک را جابه‌جا کند و در موقعیت مناسب قرار دهد.
حالا اگر باز هم سؤالی در مورد ارتودنسی داشتید؛ این‌ها سؤالاتی بود که از بنده پرسیده بودند؛ بقیه‌ی سؤالات را هم همراه با آقای دکتر اگر به ما ملحق شوند پاسخ می‌دهیم؛ چون اولین لایوی است که دارم؛ آقای دکتر هم اگر به ما ملحق شوند؛ اضافه کنیم؛ سلام آقای دکتر!
دکتر علیزاده: سلام خانم دکتر، شب شما به خیر
دکتر مرضیه مرساقیان: شب شما به خیر، خسته نباشید
دکتر علیزاده: مرسی ممنونم
شما عزیزان می توانید جواب سوالات خود در مورد ارتودنسی را از صفحه پرسش و پاسخ به سوالات متداول در حوزه ارتودنسی توسط دکتر مرضیه مرساقیان مشاهده فرمایید.
جراحی فک همراه با ارتودنسی ترس دارد؟
دکتر مرضیه مرساقیان متخصص ارتودنسی شفاف در تهران: آقای دکتر یکسری از طریق دایرکت در مرد جراحی از ما سؤال پرسیده بودند؛ اینکه در کل هر زمان اسم جراحی همراه با ارتودنسی می‌آید اکثر بیماران می‌ترسند؛ واقعاً این‌قدر ترس دارد؟ علت این ترس بیش از حد را شما می‌توانید رفع کنید یا خیر؟
دکتر علیزاده: خب ببینید این جراحی هم مثل دیگر جراحی‌هاست؛ مثل همان راینو پلاستی، اما خب کمی زمانش بیشتر و پیچیده‌تر است؛ واقعاً آن ترسی که همه دارند کمی طبیعی است؛ ولی خیر اینکه چیز وحشتناکی باشد خیر! واقعاً به این صورت نیست؛ چون چیزی که جا افتاده و از قدیم مانده این است که ما جراحی فک را که انجام می‌دهیم فکمان را می‌بندند؛ ما نمی‌توانیم غذا بخوریم فکمان قفل است. خب؟! این موضوع در زمان قدیم به افراد بعد منتقل‌شده است و می‌گفتند جراحی فک کردیم فکمان را بستند؛ نمی‌دانم سه ماه بسته بودیم؛ نمی‌توانستیم غذا بخوریم؛ خیر الان به این صورت نیست ب
واقعاً دیگر مثل گذشته نیست و سختی دوره‌ی نقاهت آن فقط همان چند روز اول است و بعد از یک هفته بیمار کاملاً به آن زندگی عادی خود برمیگردد؛ زندگی عادی منظورم کارهای روزمره است؛ اما بعد از آن می‌تواند هر کاری انجام دهد؛ حتی بعد از سه الی چهار هفته می‌تواند ورزش‌های سنگین را هم شروع کند؛ خیر واقعاً جراحی سختی نیست؛ تقریباً همه راینوپلاستی را انجام داده‌اند و واقعاً دوران نقاهت آن از راینوپلاستی کمتر نباشد؛ بیشتر هم نیست.
آیا ارتودنسی همراه با جراحی فک خطرناک است؟
دکتر مرضیه مرساقیان متخصص ارتودنسی ثابت در تهران: بنده به شخصه وقتی به بیمارهای خودم می‌گویم که شما نیاز به جراحی همراه با ارتودنسی دارید؛ خیلی می‌ترسند و می‌گویند که نمی‌خواهند جراحی کنند؛ پس آن‌قدرها هم خطرناک نیست و فقط اسمش بزرگ است.
دکتر علیزاده: خیر واقعاً جراحی بسیار روتین و جا افتاده‌ای است؛ یعنی مثل واقعاً راینوپلاستی، بسیاری از افراد راینوپلاستی را می‌شناسند و هیچ مشکلی با آن ندارند؛ جراحی فک خب کمی غریب است؛ ولی در حال حاضر خیر یک جراحی روتین، ساده و روان و نتیجه‌ی بسیار عالی هم خواهد داشت؛ چه‌بسا بسیاری از بیماران جراحی فک کردند و نتیجه‌ی آن را دیده‌ایم که قبل و بعد از آن زمین تا آسمان فرق می‌کند.
دکتر مرساقیان: بله جراحی فک واقعاً یک درمان ایده‌آل را ایجاد می‌کند؛ فک‌گیری در محل مناسبی است؛ مثلاً وقتی ما با ارتودنسی کاموفلگ (Camouflage) می‌کنیم؛ یعنی می‌آییم فکی که عیب دارد، کوچک یا بزرگ است را با حرکت‌های دندانی که خب این حرکت‌ها محدود هم هست؛ دندان‌ها را با فکی که مشکل دارد تطابق می‌دهیم؛ خب اصلاً به آن زیبایی ایده‌آل نمی‌رسیم؛ ما فقط ممکن است آن را به حالتی بهتر از قبلش تبدیل کنیم.
اما وقتی‌که ارتودنسی همراه با جراحی فک انجام می‌شود؛ مطمئناً نتیجه‌ای که ما می‌گیریم؛ یک نتیجه‌ی ایده‌آل هم از نظر تناسب صورت و هم جای دقیق دندان‌هاست.
جراحی فک به چه صورت است؟ آیا بیهوشی کامل دارد؟
دکتر علیزاده:بله بیهوشی کامل دارد. اگر می‌خواهید من توضیح مختصری در مورد جراحی آن بدهم؟
دکتر مرضیه مرساقیان: بله
دکتر علیزاده: جراحی معمولاً دو فک به این صورت است که تمام برش‌هایی که انجام می‌شود از داخل دهان است؛ یعنی این‌طور نیست که از روی صورت بخواهند برش‌های وسیع و عمیقی انجام دهند؛ چرا دو برش بسیار کوچک سه الی چهار میلی‌متری دو طرف زاویه‌ی فک برای فیکسیشن (Fixation)، اما خب ۹۹ درصد هیچ اِسکاری (Scar) به جا نمی‌گذارد.
تمام برش‌ها از داخل دهان است؛ یک جراحی معمولاً بر اساس آن پیچیدگی‌هایش و تبحر جراح، یک جراحی دو ساعت و نیم الی سه ساعت و نیم است؛ معمولاً یک شب بستری در بیمارستان لازم است و نه به خاطر سنگینی جراحی و عوارض آن؛ بلکه به خاطر اینکه چون جراحی در ناحیه‌ی سر و صورت و راه هوایی است؛ معمولاً بیمار را یک روز در بیمارستان تحت نظر قرار می‌دهیم که مشکلی پیش نیاید؛ بالاخره هر جراحی عوارض ناخواسته‌ای دارد؛ به خاطر آن عوارض یک شب تحت نظر بیمارستان قرار می‌گیرند و فردا صبح تشریف می‌برند منزل.
چقدر طول می‌کشد تا زخم‌هایی که بعد از جراحی فک در دهان ایجادشده‌اند خوب شوند؟
دکتر علیزاده: دقیقاً مثل کشیدن یک دندان عقل معمولی که بعد از یک هفته تا ده روز به طورکامل بهبود می‌یابد و به روال عادی برمیگردد؛ بخیه‌هایی هم که استفاده می‌شود جذبی است و معمولاً نیاز به خارج کردن ندارد.
آیا مرز مشخصی بین درمان صرفاً ارتودنسی و درمان ترکیبی وجود دارد؟
دکتر علیزاده: مرز مشخصی؟ ابتدای سؤال را متوجه نشدم
دکتر مرضیه مرساقیان متخصص ارتودنسی در تهران: گفتند که آیا مرز مشخصی بین درمان صرفاً ارتودنسی و درمان ترکیبی وجود دارد یا می‌تواند نظرها متفاوت باشد؟
دکتر علیزاده: ببینید در اکثر موارد از همان مراجعه‌ی اولی که بیمار انجام می‌دهد؛ کاملاً واضح است که بیمار درمان جراحی نیاز دارد یا خیر؟! در برخی مواقع بله به قول معروف ما می‌گوییم بیمار لب مرز است بوردر‌لاین (Borderline) است که می‌شود با یک درمان ارتودنسی آن مشکل را رفع کرد یا خیر؛ باید به سمت جراحی برویم.
در این موارد بله اختلاف‌نظر وجود دارد در موارد بوردر‌لاین؛ اما در مواردی که واقعاً آن دفرمیتی واضح است خیر؛ قطعاً درمان ارتودنسی است و اگر درمان ارتودنسی به‌تنهایی انجام شود به قول معروف می‌گوییم که ما داریم صورت مسأله را پاک می‌کنیم؛ داریم آن مشکل را پنهان می‌کنیم؛ اصلاً اسم انگلیسی آن هم همین است داریم آن مشکل را کاموفلاژ می‌کنیم؛ آن مشکل را ما استتار می‌کنیم؛ معمولاً هم نتیجه‌ی ایده‌آلی نخواهد داشت.
چقدر طول می‌کشد که بعد از جراحی فک به رژیم غذایی نرمال برسیم؟
دکتر مهمان لایو: معمولاً هفته‌ی اول توصیه به استفاده از غذاهایی که کاملاً مایع و میکس شدهاند می‌شود.
پس از یک الی دو هفته ما بیمار را تشویق می‌کنیم که غذاهای جویدنی را شروع کند.
حالا نه یک دفعه غذای سفت؛ اما به مرور غذاهای یک ذره سفت‌تر و جویدنی و باید فک کار کند؛ فک باید آن عمل جویدن را انجام دهد تا فک هم به آن محدوده‌ی باز کردن نرمال خود برگردد و هم عضلاتی که در جراحی جا به جا شده و یک مقدار آسیب دیده‌اند دوباره به آن فانکشن نرمال خود برگردند.
معمولاً بعد از یک ماه الی یک ماه و نیم، بیمار تقریباً به آن رژیم روتین خود برمیگردد؛ نه اینکه بعد از دو ماه، بیمار بخواهد ته‌دیگ بخورد یا پسته بشکند؛ این چیزها خیر؛ خب؟!
امکان جراحی همزمان بینی و فک وجود دارد؟
دکتر مرساقیان بهترین متخصص ارتودنسی در تهران: بعد یک نفر پرسیده است که جراحی می‌تواند همزمان با اینکه بینی را جراحی می‌کنیم؛ مثلاً بیمار مشکل بینی دارد و می‌خواهد بینی‌اش را عمل کند؛ می‌شود همزمان فکش را هم عمل کند؟ مثلاً انحراف دندانی‌اش را هم عمل کند؛ یعنی امکان هم‌زمانی جراحی فک و بینی هست؟
دکتر علیزاده:بله امکانش هست؛ برای بسیاری از افراد ما این کار را کرده‌ایم؛ اما باید به چند نکته توجه کنیم؛ یکی اینکه وقتی ما فک را جراحی می‌کنیم؛ فک بالا را وقتی می‌خواهیم جابه‌جا کنیم؛ قاعدتاً آن بیس یا کف بینی است و مقداری جابه‌جا می‌شود.
مثلاً یکی از عوارضی که ما به بیمارها قبل از عمل می‌گوییم این است که ما وقتی فک شما را عمل می‌کنیم؛ بینی شما کمی تغییر حالت پیدا می‌کند؛ ممکن است کمی خودمان دست‌کاری‌هایی انجام دهیم؛ یک مقدار سربالاتر و زیباتر می‌شود؛ فک وقتی جلو و عقب می‌رود؛ فرم بینی تغییر پیدا می‌کند.
مثلاً وقتی فک، جلو یا بالا می‌رود؛ بینی هم سر بالا می‌شود؛ تغییرات این‌چنینی که ما زیاد وارد بحثش نمیشویم؛ خودش هم بحث مفصلی است؛ به‌شخصه توصیه می‌کنم که چون بینی تغییر پیدا می‌کند؛ صبر کنید و بعد از جراحی فک که حالا به قول معروف از آن آب و گل دربیاید؛ آن ورم بخوابد؛ آن تغییرات بینی که می‌خواهد اتفاق بیفتد برایش اتفاق بیفتد؛ بعد از شش ماه الی یک سال بعد، بینی را عمل کنید؛ بله انجام‌شدنی است و این کار را ما هم کرده‌ایم؛ نتایج هم خوب بوده؛ اما خب بهتره است که…
دکتر مرساقیان: بهتر است اول فک را عمل کنند؛ ولی امکانش هست.
دکتر علیزاده: بله
آیا می توان درمان ارتودنسی قبل از جراحی فک را انجام نداد؟
دکتر مرضیه مرساقیان بهترین متخصص ارتودنسی در تهران: بسیاری از افراد می‌پرسند که هیچ ارتودنسی انجام نداده‌اند و فقط جراحی کرده‌اند؛ یعنی اینکه مثلاً پروسه‌ی ارتودنسی را حذف کنند و فقط مشکل فکشان را رفع کنند مثلاً نیاز به ارتودنسی قبل از جراحی نباشد؛ این امکان وجود دارد که فقط جراحی را انجام دهیم و ارتودنسی را قبل از آن انجام ندهیم؟
دکتر علیزاده: ببینید این بستگی به میزان نیاز به اصلاح روابط دندانی دارد؛ وقتی‌که ما می‌خواهیم جراحی کنیم؛ باید به دو نکته دقت کنیم:
- یکی روابط دندانی که باید متناسب با هم و مقابل هم قرار بگیرند.
- یکی هم روابط فکی است که دو فک باید خوب مقابل هم قرار بگیرند.
نمی‌شود هیچ‌وقت یکی از آن‌ها را فدای دیگری کرد؛ خوب یعنی اینکه بگوییم ما به دندان اصلاً کاری نداشته باشیم؛ فقط فک بالا و پایین را روی هم بگذاریم و ظاهر قشنگ شود؛ اما وقتی می‌خواهیم دهان بیمار و روابط دندانی‌اش را بررسی کنیم و ببینیم که مثلاً یک‌چیز به‌هم‌ریخته است؛ خیر
اما در بعضی مواقع که واقعاً روابط دندانی مناسب باشد؛ با مطالعاتی که قبل از جراحی انجام می‌شود؛ از بیمار قالب می‌گیریم و عکس تهیه می‌کنیم؛ زمانی که بررسی می‌کنیم متوجه می‌شویم که بله اگر فک بیمار را ما جابه‌جا کنیم یک روابط دندانی بسیار ایده‌آل و خوبی داریم؛ در موارد بسیار نادر، این روابط دندانی بسیار عالی است؛ یعنی نیاز به هیچ اصلاحی نیست و ما آن جراحی را انجام می‌دهیم و در درمان ارتودنسی انجام نمی‌شود.
بعضی مواقع می‌بینید که نیاز به یک اصلاح خیلی کمی داریم؛ یک اصلاح جزئی ارتودنسی، باز می‌توانیم ما جراحی فک را انجام دهیم و بعد از جراحی آن اصلاحات را با ارتودنسی انجام دهیم؛ ولی بنده می‌گویم این موارد بسیار محدود و نادر هستند و گاهی این اتفاق می‌افتد؛ در اکثر موارد همیشه نیاز به درمان ارتودنسی و آماده‌سازی برای جراحی قبل از جراحی است.
دکتر مرضیه مرساقیان: در تکمیل صحبت‌های شما ارتودنسی به ثبات بعد از جراحی هم کمک می‌کند؛ به خاطر چک شدن دندان‌ها وقتی آن‌ها در موقعیت مناسبی قرار داشته باشند؛ ثبات فک بعد از جراحی هم بهتر و بیشتر می‌شود درسته؟
دکتر علیزاده: خب قطعاً، ببینید ما سر جراحی وقتی فک را جلو و عقب می‌کنیم؛ خب بالاخره باید این‌ها را روی هم قرار دهیم؛ قرار گرفتن آن‌ها به چه صورت است؟ آن دندان‌ها روی هم قرار می‌گیرند و وقتی یک تناسب خوبی بین دندان‌های فک بالا و پایین باشد؛ فک‌ها در یک موقعیت باثبات‌تری روی هم قرار می‌گیرند؛ قطعاً برای آینده هم بهتر است.
ببینید هر جراحی هر درمانی یک مقدار ریله است؛ یک مقدار بازگشت دارد و هرچه ثبات قبل از جراحی‌مان بیشتر باشد؛ خب آن برگشت به حداقل می‌رسد؛ وقتی ارتودنسی خیلی خوبی انجام داده باشیم؛ روابط دندانی خیلی خوبی هم داشته باشیم؛ هنگام عمل، فک‌ها بسیار خوب، مناسب و با ثبات روی هم قرار می‌گیرند و انتظار بازگشت بسیار کمی هم خواهیم داشت؛ این یکی از دلایلی است که حتماً ما نیاز به درمان ارتودنسی و اصلاح روابط دندانی قبل از جراحی فک داریم؛ یعنی در طولانی‌مدت ۱۰ سال ۱۵ سال ۲۰ سال بعد ثبات آن بسیار بیشتر است.
چرا بعد از گذشت یک سال از عمل فک، لب پایین بی‌حس است؟(عوارض جراحی فک)
دکتر مرساقیان متخصص ارتودنسی در تهران: چرا بعد از یک سال که شما فک من را عمل کرده‌اید؛ لب پایین من هنوز بی‌حس است؟
دکتر علیزاده: خب نکته‌ی بسیار خوبی بود؛ ببینید یکی از عوارض جراحی فک همین بی‌حسی است؛ دو عصب بسیار درشت در استخوان فک حرکت می‌کنند؛ این عصب حسی است و حرکتی نیست؛ یعنی اینکه می‌گویند من فلج می‌شوم؛ خیر فلج نمی‌شوید؛ این عصب حسی است یعنی به لب و لپ و این چیزها حس می‌دهد.
وقتی‌که ما برش‌های فک را انجام می‌دهیم و فک را جدا کرده و عقب و جلو می‌کنیم؛ خب ناگزیر این عصب تحت‌فشار قرار می‌گیرد؛ تحت تنشن (Tension)، تحت کشش قرار می‌گیرد؛ حالا بسته به مقدار حرکت، هرچه آن حرکت بیشتر باشد؛ این کشش و فشاری که به عصب می‌آید بیشتر است؛ اگر جراحی بسیار خوب انجام‌شده باشد و همه چیز خوب، صحیح و سالم باشد و هیچ اشتباهی رخ ندهد؛ این عصب تحت‌فشار و کشش قرار می‌گیرد و یک مقدار بی‌حسی حاصل می‌شود؛ بی‌حسی ناحیه‌ی لب، زیر فک که بازگشت این حس طول می‌کشد؛ طبق مطالبی که در مقالات و کتاب‌ها گفته‌اند:
بین شش ماه تا دو سال این ریکاوری عصب لب بعد از جراحی فک طول می‌کشد؛ البته این نکته را هم بگویم که ریکاوری عصب نسبت به اندام‌های دیگر مثل پوست، لثه و اندام‌های دیگر کمتر و بسیار کندتر است؛ این ریکاوری شش ماه تا دو سال زمان می‌برد و آرام آرام عصب ریکاوری می‌شود و حس لب به طور کامل برمیگردد.
برای جراحی کلاس ۳ (Class 3) کدام دندان‌ها باید کشیده شوند؟
لزوماً نباید دندانی کشیده شود؛ مگر اینکه آن تفاوتی که فک‌ها با همدیگر دارند کم شود و دست جراح برای جلو و عقب بردن فک‌ها کم باشد؛ ما آن موقع اقدام به کشیدن برای جراحی می‌کنیم؛ گاهی اوقات موقع هم اصلاً نیاز به کشیدن نیست؛ یعنی با همان ارتودنسی، بدون اینکه بخواهیم دندان بکشیم؛ می‌توانیم بیمار را برای جراحی آماده کنیم.
دندان‌های عقل چه زمانی باید کشیده شود؟ آیا نیاز است که حتماً برای جراحی فک کشیده شوند؟
دکتر علیزاده: بله وقتی‌که می‌خواهیم ارتودنسی را شروع کنیم؛ ممکن است آن دندان درست در ناحیه‌ای است که می‌خواهیم برش استخوانی فک پایین را انجام دهیم؛ خب خیلی بهتر است که حداقل ۶ ماه تا ۹ ماه قبل از جراحی، دندان‌های عقل خارج شود؛ اما در بعضی موارد به بیمار گفته نمی‌شود یا خود بیمار اقدامی برای خارج کردن دندان انجام نمی‌دهد؛ در آن صورت هم باز مشکلی پیش نمی‌آید و کار جراح را سخت می‌کند؛ اگر دندان عقل کشیده شود خیلی بهتر است و دست جراح بازتر می‌شود؛ بنابراین کاری را که می‌خواهد انجام دهد بسیار راحت‌تر و استریت فوروارد تر(Straightforward) است؛ اگر نه یک‌ذره باید حساسیت و ظرافت کار بیشتر شود.
دکتر مرساقیان: یعنی اگر بیمار بین ۶ ماه تا ۹ ماه قبل از جراحی فک، دندان عقل را نکشیده باشد؛ بهتر است که نکشد درسته؟
دکتر علیزاده: بله و اگر بخواهد در لحظه‌ی جراحی بکشد؛ باید حداقل ۶ ماه دیگر صبر کنیم؛ خب اگر نکشیده است؛ دیگر نکشد تا جراحی‌اش را انجام دهیم؛ در اکثر مواقع، حین جراحی ما دندان عقل را در می‌آوریم؛ اگر جلوی کاری که می‌خواهیم انجام دهیم را بگیرد؛ اگر نه که با آن کاری نداریم و کار خودمان را انجام می‌دهیم و آن سر جای خود می‌ماند؛ حالا بعداً اگر نیاز باشد آن را می‌کشیم؛ اگر نیاز نشد هم جایش خوب است.
دکتر مرساقیان: یعنی می‌شود حین جراحی فک، دندان عقل را کشید یا خیر؟
دکتر علیزاده: بله می‌شود
دکتر مرساقیان: پس احتمال اینکه بشود در حین جراحی دندان عقل را کشید هست.
تحصیل در رشته جراحی فک و صورت سخت است؟
آقای دکتر در مورد رشته‌ی شما پرسیده‌اند؛ گفته‌اند که آیا رشته‌ی سنگینی است؟ پیشنهاد به خواندنش می‌کنید؟
دکتر علیزاده: ببینید رشته‌ی سنگینی است؛ چون رشته‌ی جراحی فک و صورت در ایران کُری کُنیومش مثل آمریکاست و از دندانپزشکی وارد جراحی فک و صورت می‌شوند؛ خب رشته‌ای است که یک‌دفعه از دندانپزشکی وارد جراحی فک و صورت می‌شوند؛ پنج‌ساله است؛ کار بیمارستانی آن نسبتاً زیاد است؛ دیگر سه ماه تابستان را تعطیل نیستید؛ هر روز در بیمارستان و شیفت هستید؛ این چیزها را دارد و بالاخره یک رشته‌ی فرسایشی و سختی است.
اما این طور هم نیست که بگوییم غیرقابل دست‌یافتنی است؛ نمی‌توانی کشش نداری؛ خیر واقعاً این‌طور نیست؛ اگر دوستش داشته باشید و عاشق کارتان باشید می‌روید؛ خیر مشکلی هم نیست؛ اما خب بپذیرید ۵سال کار بیمارستان دارد و طرحش قاعدتاً بیشتر است. حالا یک خانم دکتری فکر کنم یکی از شاگردهای بنده هستند؛پرسیده‌اند که:
رشته‌ی جراحی فک و صورت برای خانم‌ها خوب است یا خیر؟
چرا خوب نیست؟ خانم‌ها هم مثل آقایان هستند دیگر فرقی نمی‌کند؛ کسی که کارش را خوب باشد می‌تواند هر کاری را انجام دهد؛ حالا چه خانم باشد چه آقا؛ مهم این است که کار خوب، درست، صحیح انجام شود؛ چرا که نه!
اگر دندان عقل را نکشیم به دندان‌های دیگر آسیب می‌رسد؟
دکتر علیزاده: خیر به دندان‌های دیگر آسیب نمی‌رساند؛ ببینید به طور کل، جراحی فک به کنار، اگر موقعیت دندان عقل مناسب نباشد؛ دیده‌اید که در عکس‌ها افقی و خوابیده است؛ اصطلاحاً می‌گوییم در کمر دندان جلویی است؛ بله بعضی مواقع یکی از عوارض این است که به خاطر آن فشاری که به دندان جلویی می‌آورد؛ می‌تواند باعث تحلیل آن دندان شود.
خب برای همین وقتی در سنین کم ۱۶، ۱۷، ۱۸ سالگی عکس بیمار را می‌بینند؛ اگر دندان موقعیتش نامناسب باشد؛ به صورت پیشگیرانه آن دندان را می‌کشند؛ شاید هم تا آخر عمر آن دندان هیچ مشکلی برای دندان جلو ایجاد نکند؛
اما اگر مشکلی ایجاد کند جوری ایجاد می‌کند که باید دندان جلویی هم همراه دندان عقل خارج شود؛ آن‌قدر آسیب می‌زند که دندان جلویی هم قابل نگهداری نیست؛ برای همین در بسیاری از مواقع وقتی دندان عقل موقعیت مناسبی ندارد؛ پیشگیرانه دندان عقل را خارج می‌کنند.
دکتر مرساقیان: پرسیده اند که خانم دکتر چرا خودتان درمان ارتودنسی را انجام نمی‌دهید؟
دکتر علیزاده: مثل اینکه به یک نفر بگویند؛ دکتر! چرا خودتان، دماغتان را عمل نمی‌کنید؟! بنده به این شکل راحت هستم.
دکتر مرساقیان متخصص ارتودنسی در تهران: واقعیتش بنده کمی کوتاهی کرده‌ام؛ چون در فک پایین کمی به‌هم‌ریختگی دارم و باید این کار را انجام دهم؛ احتمالاً پیش خودتان می‌گویید که حتماً عوارضی دارد که این کار را انجام نداده‌اید؛ خیر! در سن‌های بالاتر درمان ارتودنسی کمی سخت است و برای تصمیم‌گیری که باید اوایل انجام می‌شد بنده کوتاهی کرده‌ام؛ در غیر این صورت خیر عوارض آن‌چنانی ندارد که مثلاً بنده انجام نداده‌ام.
رشته‌ی ارتودنسی چگونه است؟
رشته‌ی ارتودنسی رشته‌ای است که واقعاً باید در آن علاقه باشد، مخصوصاً در حال حاضر، در کل در مورد ارتودنسی باید بگویم؛ بیشتر از آنکه کار یدی انجام دهیم؛ کار فکری است و اینکه شما بتوانید طراحی درمان درست و زیبایی را با اطلاعاتتان بدهید تا بتوانید به نتیجه‌ی ایده‌آلی برسید؛ اینکه دیگر در مورد رشته‌ی ارتودنسی چه بگویم؟ من نمی‌دانم منظور شما چیست و چه توضیحی بدهم؛ اگر در مورد آن چیزی که می‌خواهید توضیح دهم؛ کمی جزئی‌تر بپرسید ممنون می‌شوم؛.
اگر پس از جراحی فک پیچ و مهره‌های فک بالا را در بیاوریم فک پایین جابه‌جا می‌شود؟
دکتر علیزاده: خیر ببینید این پیچ و مهره‌هایی که ما برای فک‌ها می‌گذاریم؛ دقیقاً مثل پلاتینی است که در سر، دست، پا و ستون مهره‌ها استفاده می‌شود؛ پلاتین، خب؟! تا زمانی‌که این پلاتین‌ها مشکلی ایجاد نکنند؛ در بدن می‌مانند و هیچ کاری با آن‌ها نداریم؛ در اکثر مواقع آنجا می‌ماند؛ خب؟ در برخی شرایط بعضی از مدتی آن‌ها را خارج می‌کنیم؛ حالا آن شرایط چیست؟
ببینید اول اینکه هر جراحی عوارض خودش را دارد؛ مثل‌اینکه عفونت کند؛ بالاخره هر جراحی یک درصد کمی عفونت دارد؛ خب؟ اگر همه‌چیز خوب انجام شود؛ حداقل در کتاب‌ها و مقالات گفته‌اند که نیم درصد؛ دوم اینکه این پیچ و پلاک را که می‌گذاریم؛ چون در سر و صورت است؛ در بسیاری از مواقع به حرارت و دما حساسیت نشان می‌دهند.
در بسیاری از مواقع بیمارهایی آمده‌اند و به ما گفته‌اند زمستان که می‌شود؛ وقتی باد می‌خورد؛ بنده می‌فهمم که این پیچ و پلاک یخ‌کرده و صورتم یخ می‌کند خب؟ این موضوع من را اذیت می‌کند؛ در این مواقع پیش‌آمده است که ما برایشان خارج کرده‌ایم؛ حالا عوارض نادر دیگری هم وجود دارد که به خاطر فشارهایی که می‌آید ممکن است پیچ و پلاک بشکند؛ اتفاق خاصی که می‌افتد و خیلی چیزهای دیگر. بله در بعضی مواقع خارج می‌کنیم ولی در اکثر مواقع این تا آخر عمر باقی می‌ماند.
دکتر مرساقیان متخصص ارتودنسی متحرک در تهران: یعنی لزومی ندارد که خارج کنیم؛ مشکلی هم پیش نمی‌آید.
دکتر علیزاده: خیر
هزینه جراحی فک چقدر است؟
دکتر علیزاده: ببینید هزینه‌ها به این بستگی دارد که روند جراحی به چه صورت است؟
- یک فک عمل می‌شود
- دو فک عمل می‌شود
- گاهی اوقات چانه هم همراه این‌ها عمل می‌شود
ولی خیلی کارهای دیگر خب؟ گاهی در بیمارستان‌ها یا در کلینیک‌های مجهز انجام می‌شود که بستگی به آن کلینیک یا بیمارستان دارد؛ قاعدتاً اگر خصوصی باشد هزینه‌اش بیشتر است؛ واقعاً نمی‌توان یک قیمت داد و اینکه رنج قیمت یک دکتر با دکتر دیگر هم فرق می‌کند.
خب؟ واقعاً نمی‌شود قیمت خاصی گفت؛ ولی این جراحی، جراحی زیبایی حساب نمی‌شود؛ خب؟ در این مورد هم بگویم چون فرمودند که جراحی‌اش سنگین است؛ چون‌که جراحی زیبایی حساب نمی‌شود و بسیاری از بیمه‌ها آن را تقبل می‌کنند؛ بسیاری از پزشکان برای هزینه‌ی جراحی نامه می‌دهند و یا اصلاً بیمارستان‌های دولتی که آموزش‌های تخصصی دارند.
مثلاً بنده وقتی شهید بهشتی درس خواندم؛ بیمارستان طالقانی بودم؛ این عمل‌ها عمل‌های دفورمیتی حساب می‌شد و زیبایی نبود؛ یعنی بیمه تقبل می‌کرد و بسیار هزینه‌اش کم می‌شد؛ اما خب بیمارستان آموزشی است و به این صورت نیست که آن استاد یا آن متخصص تمام عمل را خودش انجام دهد؛ یک تیم هستند که از دانشجویان هم در آن حضور دارند؛ کمی دانشجویان عمل می‌کنند و استاد بالای سرشان است؛ کمی از عمل را هم استاد انجام می‌دهد و خب هزینه‌اش بسیار کم است؛ یعنی تقریباً بگویم ۸۰ الی ۹۰ درصد آن را بیمه تقبل می‌کند؛ فقط ۱۰ درصدش را بیمار تقبل می‌کند.
جهت اطلاع از تعرفه ارتودنسی و پرداخت هزینه های آن به صورت قسطی در مطب دکتر مرساقیان بهترین متخصص ارتودنسی خانم در تهران می توانید به صفحه قیمت ارتودنسی در تهران و ارتودنسی اقساطی در تهران مراجعه فرمایید.
اگر در مکان‌های دولتی جراحی فک انجام شود؛ هزینه‌اش کمتر می‌شود؟
دکتر علیزاده: خیلی کمتر می‌شود؛ اما بنده این را بگویم که استاد به تنهایی عمل نمی‌کند؛ مقداری از عمل را دانشجو انجام می‌دهد؛ همه‌ی ما از جمله بنده به این شکل بوده‌ایم؛ وقتی می‌خواستیم بیمار را عمل کنیم؛ مقدار زیادی از عمل را بنده انجام می‌دادم؛ در بخش‌هایی هم استاد به کمک بنده می‌آمدند؛ بخش‌هایی از عمل را با هم انجام می‌دادیم؛ به این صورت! خب؟! اما بعضی‌ها انتظار دارند که همه‌ی کار را دکتر متخصص انجام دهد؛ صفر تا صد، همه‌چیزش را و کس دیگری دخالت نداشته باشد؛ خب در این صورت باید به بیمارستان‌ها و مطب‌های خصوصی مراجعه کنند؛ قطعاً هم هزینه‌اش بیشتر است.
کلاس دو (class 2) نیاز به ارتو دارد یا عمل فک؟
کلاس دو بودن را که …؛ حتماً خودتان با کلاس دوم و سوم آشنایی داشته‌اید که این صحبت را کرده‌اید؛ بستگی به شدت مشکل دارد.
واقعیت امر اگر شدت مشکل شما در حدی باشد که در محدوده‌ی حرکت دندانی ما بتوانیم آن مشکل را استتار کنیم؛ خب می‌شود با ارتودنسی آن مشکل را رفع کرد.
اما در برخی مواقع شدت یا بزرگی فک پایین یا بالای شما به حدی زیاد است که ما آن نمی‌توانیم با حرکت‌های دندانی آن مشکل را استتار کنیم؛ در نتیجه نیاز به جراحی فک دارید.
باید معاینه شوید تا ببینیم که شدت مشکلتان در چه حد است و مرز بین جراحی و ارتودنسی، آن موقع مشخص می‌شود. کمی لایومان طولانی می‌شود.
هزینه‌ی جراحی فک در بیمارستان طالقانی چقدر است؟
دکتر علیزاده: زمانی که بنده در آنجا بودم؛ حدود چهار الی پنج سال پیش، فکر می‌کنم کل هزینه‌ی جراحی پنج یا شش تومان، حالا یک ذره بیشتر یا یک ذره کمتر می‌شد.
کسی که جنیوپلاستی انجام داده است؛ می‌تواند نیم فک پایین را ارتودنسی کند؟
خب نیم فک منظورتان کل فک پایین است؟ منظورتان از نیم فک را متوجه نمی‌شوم؛ ما باید کلاً یک فک را درمان کنیم که آن هم در موارد محدودی. جنیوپلاستی خیر چه تهدیدی دارد؟! اگر آن جنیو پلاستی به استخوان دندان‌های قدامی فک پایین نزده باشد؛ یعنی آن استخوانی را که جابه‌جا کرده‌اند؛ خیر مشکلی ندارد که ارتودنسی فک پایین را انجام دهیم؛ منافاتی با هم ندارد.
چه مدت بعد از جراحی فک باید به متخصص ارتودنسی مراجعه کرد؟
آقای دکتر گفته‌اند که در مورد بیماری که جراحی انجام داده است چه زمانی شما ریفر می‌دهید و دوباره آن شخص را به نزد متخصص ارتودنسی می‌فرستید؟ یعنی بعد از اینکه شما جراحی فک را انجام دادید؛ در جلسه‌ی بعد بیمار باید سریع باید به متخصص ارتودنسی مراجعه کند یا خیر باید مدتی تحت کنترل شما باشد؟
دکتر علیزاده: در کتاب‌ها نوشته‌شده است که چهار هفته بعد باید بیمار به متخصص ارتودنسی مراجعه کند؛ در این چهار هفته هم بیمار به آن فانکشن نرمال خودش برگشته است؛ دهانش کاملاً باز می‌شود و زخم‌هایش بهبود پیداکرده است؛ حالا زمان مناسبی است تا متخصص، ارتودنسی را شروع کند و حرکات دندانی را انجام دهد.
یک تئوری وجود دارد که می‌گویند وقتی جراحی انجام می‌شود؛ آن فاز التهاب و بهبودی که شروع می‌شود حرکات ارتودنسی را کمی تسهیل می‌کند؛ به همین دلیل اگر در همان یک ماه، خیلی سریع شروع به اصلاح حرکات ارتودنسی کنند نتایج بهتری را می‌گیریم.
ارتودنسی بدون جراحی فک
دکتر مرضیه مرساقیان متخصص ارتودنسی تک دندان در تهران: پرسیده‌اند که به دلیل جلو بودن فک بالا ارتودنسی انجام داده‌ام؛ اما الان فک بالا بسیار عقب رفته و حالت لب به هم ریخته است و دندان‌هایم اصلاً مشخص نیست؛ می‌شود با ارتودنسی آن را مجدداً درست کرد؟
دکتر علیزاده: وقتی کسی می‌آید و ارتودنسی همراه با جراحی را فقط با ارتودنسی درمان می‌کند و این درد را می‌کشد؛ دیگر راه برگشتی نداریم به اینکه آن فرد را به سمت ارتودنسی همراه با جراحی شیفت بدهیم؛ به خاطر اینکه وقتی دندان کشیده می‌شود؛ در عصب‌کشی دندان، در درمان کاموفلاژ یعنی ارتودنسی تنها، کاملاً متفاوت است؛ با کشیدن دندان در ارتودنسی همراه با جراحی کاملاً متفاوت است.
وقتی شما تصمیم می‌گیرید که زیر بار این جراحی نروید؛ درصورتی‌که یک کیس ارتودنسی همراه با جراحی هستید و متخصص ارتودنسی دستور کشیدن مثلاً دوتا دندان چهار بالا را به شما می‌دهد و فک بالایتان را عقب می‌برد؛ در واقع شما از مسیری که باید برای جراحی طی می‌کردید خارج شده‌اید؛ به خاطر اینکه در ارتودنسی همراه با جراحی ما از فک پایین دندان می‌کشیم و این کاملاً متفاوت با ارتودنسی تنهاست؛ اینکه شما می‌گویید دندان‌هایم اصلاً مشخص نیست را می‌شود با ارتودنسی درست کرد؛ اما به این بستگی دارد که شما دندان کشیده‌اید یا خیر؟ درصورتی‌که دندان نکشیده باشید می‌شود؛ ولی درصورتی‌که دندان کشیده باشید؛ خیر! دیگر نمی‌توان آن مسیر را برگشت.
هزینه‌ی جراحی فک پایین (تک فک) چقدر است؟
نمی‌دانم اگر آقای دکتر لطف کنند جوابش را بدهند؛ خیلی کم پیش می‌آید که جراحی تک فک انجام شود؛ درست است؟
دکتر علیزاده: بله جراحی تک فک انجام می‌شود؛ اما شرایط خاص خودش را دارد.
دکتر مرساقیان متخصص ارتودنسی تک فک در تهران: خب عموماً هزینه‌ی جراحی تک فک تقریباً نصف جراحی دو فک می‌شود؛ درست است؟
دکتر علیزاده: قاعدتاً! ببینید تقریباً مقدار قابل توجهی از هزینه‌ی جراحی صرف هزینه‌ی پیچ و پلاک، وسایل پیچ و پلاک، بیهوشی، بیمارستان و آن یک شب بستری در بیمارستان می‌شود؛ خب؟ حالا اگر آن‌ها را کنار بگذاریم؛ بله خب هزینه‌ی تک فک نصف است.
عمل بینی بعد از جراحی فک
دکتر مرساقیان: نوشته‌اند که آقای دکتر اگر من بخواهم بینی‌ام را عمل کنم؛ هیچ آسیبی به فک بالا و پیچ و مهره‌ها نمی‌رسد؟
دکتر علیزاده: خیر مشکلی ندارد؛ می‌شود با همان پیچ و پلاک‌هایی که آنجاست؛ بینی را عمل کرد.
گرفتن تخصص دندانپزشکی در خارج از ایران بهتر است یا داخل؟
دکتر مرضیه مرساقیان متخصص ارتودنسی لینگوال در تهران: از هر دو نفر ما پرسیده‌اند که آیا تخصص را خارج از یک کشور گذرانده‌اید؟ خیر داخل کشور گذرانده‌ایم.
دکتر علیزاده: قسمت نشد برویم و خارج درس بخوانیم.
دکتر مرساقیان: بله اگر می‌رفتیم که خوب بود؛ خیر متأسفانه داخل کشور بودیم و پروسه را طی کردیم؛ ولی من بیشتر به شما توصیه می‌کنم که اگر دندان‌پزشک عمومی هستید و قصد شما ادامه‌ی تحصیل و برای خواندن ادامه‌ی تخصص است؛ ایران نخوانید و از همین‌الان خارج از ایران تشریف ببرید؛ خب خیلی بهتر است من فکر می‌کنم بازدهی وقتی‌که در خارج از کشور صرف می‌کنید از داخل کشور بیشتر و بهتر است؛ درست است که سختی‌های خودش را دارد؛ اما فکر می‌کنم نتیجه‌اش در آنجا بیشتر باب میل شما باشد تا در داخل کشور.
جراحی فک و صورت را عموماً بعد از هجده‌سالگی انجام می‌دهند یا می‌شود زودتر انجام داد؟
دکتر علیزاده: بر اساس چیزی که در مقالات و کتاب‌ها خواندیم؛ بستگی به آن سن دندانی فرد و سن تکاملی دارد؛ نه سن تقویمی، اینکه تا بیمار ۱۷ساله شد باید جراحی را انجام دهد؛ بر اساس آن سن تکاملی جراحی انجام می‌شود؛ معمولاً خانم‌ها بعد از ۱۵ الی ۱۶سالگی و آقایان بعد از ۱۷ الی ۱۸ سالگی؛ اینکه می‌گویند آقایان دیرتر بالغ می‌شوند؛ همین است.
دکتر مرضیه مرساقیان متخصص ارتودنسی پیشگیری تهران: پس یعنی می‌توانیم برای خانم‌ها جراحی فک را در سنین پایین‌تر انجام دهیم.
دکتر علیزاده: بله زودتر
چرا برای جراحی فک باید ارتودنسی انجام داد؟
واقعیتش این سؤال را از آن موقع داریم جواب می‌دهیم؛ حالا شما تازه به ما ملحق شدید؛ ارتودنسی قبل از جراحی برای این است که دندان‌ها را در موقعیتی قرار دهیم که جراح بتواند فک را در یک موقعیت مناسب‌تر و ایده‌آل تری قرار دهد؛ درصورتی‌که ارتودنسی را انجام ندهید؛ جراح نمی‌تواند فک شما را در یک موقعیت ایده‌آل قرار دهد و ممکن است ثبات دندانی‌تان به هم بخورد؛ به همین دلیل باید حتماً در اکثر موارد ارتودنسی را قبل از جراحی انجام دهید.
در مورد مدت زمان آن هم که بنده باز گفته‌ام که بستگی به‌شدت مشکل شما دارد؛ درصورتی‌که مثلاً نیاز به کشیدن دندان باشد؛ طول دوره‌ی درمان ارتودنسی کمی بیشتر می‌شود؛ درصورتی‌که نیاز به کشیدن دندان نباشد باز هم حدود هشت ماه، حداکثر یک سال بیمار را برای جراحی آماده می‌کنیم؛ ارتودنسی بعد از جراحی هم در مدت کوتاهی انجام می‌شود؛ حدوداً شش ماه بیشتر طول نمی‌کشد؛ به این دلیل که ما حرکت‌های جزئی لازم را انجام می‌دهیم و اینکه تطابق‌های فکی را به حد ایده‌آل می‌رسانیم تا ثبات بعد از درمان بالا رود.
ارتودنسی را در سنین بالای سی سال (بزرگسالی) هم می‌توان انجام داد؟
بله ارتودنسی واقعاً مرز مشخصی ندارد؛ ارتودنسی بزرگسالان را در تمام سنین می‌شود انجام داد؛ تا بنده بیماری ۶۰ ساله که بسیار درمان رضایت بخشی داشتند؛ به خاطر اینکه دندان تا زمانی‌که سالم است و در یک بستر استخوانی سالم قرار دارد؛ می‌توانید درمان ارتودنسی را انجام دهید و هیچ محدودیت سنی برای ارتودنسی نداریم.
سخن پایانی
خب اگر سؤالی ندارید که از آقای دکتر خداحافظی کنیم؛ آقای دکتر حرفی سخنی اگر هست بگویید و اگر خیر که از حضورتان مرخص شویم.
دکتر علیزاده: خیر؛ دست شما درد نکند به خاطر هماهنگی و این تأخیری هم که داشتیم به خاطر بنده بود؛ جراحی بنده یک مقدار طول کشید؛ دیر آمدم و عذرخواهی می‌کنم؛ همین! بنده در خدمتتان هستم.
دکتر مرساقیان: ممنونم از شما خداحافظی می‌کنم.
دکتر علیزاده: خواهش می‌کنم، خداحافظ شما
دکتر مرساقیان: خب بنده هم ممنونم از همراهی‌تان، انشاالله در لایوهای بعدی در خدمتتان هستیم؛ برای سؤال‌هایی که در مورد ارتودنسی و هر درمان دیگری دارید ما می‌توانیم لایو مشترک بگذاریم یا از خودمان در دایرکت بپرسید؛ در این مجموعه علاوه بر ارتودنسی تخصص‌های دیگر هم انجام می‌شود؛ درمان‌های دیگری هم به صورت تخصصی انجام می‌شود؛ بنده برای ارتودنسی در خدمتتان هستم؛ انشاالله در لایوهای بعدی بتوانیم سؤال‌های بیشتری را پاسخ دهیم؛ شب شما به خیر، خداحافظ.
